مترو، پناهگاهی امن به هنگام حوادث؟
بتن آنلاین: بعد از حمله روسیه به اوکراین، تصاویری از پناه گرفتن و اسکان مردم در ایستگاه های مترو انتشار یافت، این مساله نشان داده است که در مواقع بحران سازه های شهری همچون ایستگاه های مترو می توانند کارکرد چندگانه داشته باشند؛ ولی اکنون این سوال مطرح شده که آیا ایستگاه های متروی تهران هم می تواند در زمان بروز حوادث احتمالی پناهگاه خوبی برای شهروندان باشند؟
به گزارش بتن آنلاین به نقل از ایسنا، ابرسازه مترو به سبب نوع کارکردش جزو سازه های محکم در شهرها شمرده می شود، از سویی دیگر حرکت و ایجاد مسیرهای زیرزمینی و همینطور شبکه دسترسی مویرگی به تمام سطح شهر، این سازه را به لحاظ پدافندی پر اهمیت می کند، مسؤلان سابق مترو همواره تاکید داشتند که متروی تهران در مقابل هشت ریشتر زمین لرزه مقاوم است وحالا با انتشار تصاویری از پناه گرفتن اوکراینی ها در ایستگاه های مترو و اقامت آنها در این پناهگاه ها این سوال مطرح می شود که آیا میتوان در زمان وقوع بحران های طبیعی و غیر طبیعی از این سازه ها بعنوان پناهگاه استفاده کرد؟
کامران رحیم اف معاون فنی و مهندسی شرکت متروی تهران در گفتگو با ایسنا، در مورد پدافند در متروی تهران می گوید: نوع تهدیدات، نوع دفاع را تعیین می کند، طرحهای ساخت پناهگاه شهری بعد از جنگ جهانی اول و از اوایل دهه ۱۹۲۰ عنوان شد و به مرور با گسترش تهدیدات و خطرات حملات هوایی و موشکی، میکروبی، شیمیایی و هسته ای در دوران جنگ تحمیلی هم با تمام وجود این نیاز را احساس کردیم، به همین علت استفاده از سازه های زیر زمینی موجود مانند تونل ها و ایستگاه های مترو هم در همین راستا مورد توجه هستند.
وی با تاکید بر این که لازم است به تعریفی از پدافند غیرعامل برسیم، می افزاید: ما تعریف استاندارد پدافند غیر عامل را داریم که بر مبنای آن پدافند غیرعامل به " مجموعه اقدامات غیر مسلحانه که باعث افزایش بازدارندگی، کاهش صدمه پذیری، تداوم کارهای ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می گردد" اطلاق می شود. ازاین رو برای افزایش کارایی دفاع عامل، باید اصول پنجگانه پدافند غیرعامل که در همین تعریف مشخص است را برای تقویت و استفاده از ساختارهای موجود و یا امکانات جدید به کار برد.
رحیم اف در مورد این که از چه زمانی بحث پدافند غیرعامل در مترو و همینطور متروی تهران مورد توجه قرار گرفت؟ می گوید: در سطح دنیا از جنگ جهانی دوم به شکل گسترده بعنوان پناهگاه استفاده شد و در ایران هم به سبب تجارب جنگ تحمیلی و احتیاج به پناهگاه ها، ساخت متروی تهران از سال ۱۳۶۴ پس از انقلاب شروع شد و پس از جنگ با توجه ویژه ای دنبال شد و در اسناد بالادستی مترو هم به ضرورت تدوین الزامات و دستورالعمل های عملیاتی برای آماده سازی و استفاده از فضاهای زیر سطحی و تونل ها و ایستگاه های مترو در مواقع تهدیدات انسان ساخت و همینطور مدیریت بحران در شرایط بلایای طبیعی اشاره شده است که همچون در طرح جامع تهران ۱۳۸۶ و برنامه های پنج ساله شهرداری تهران و همینطور مصوبات شورای شهر تهران، این مهم مورد تاکید قرار گرفته است.
معاون فنی و مهندسی شرکت متروی تهران در مورد اقدامات انجام شده در این عرصه ادامه می دهد: اقدامات انجام شده در حوزه های مختلفی بوده است، بگونه ای که یک حوزه ملزم به ایجاد بستر مناسب جهت تاکید بر تدوین قوانین و الزامات و دستورالعمل های لازم برای اجرای اصول پدافند غیر عامل در فضاهای زیر سطحی و مترو بوده که در اسناد بالا دستی این مطالب گنجانده شده است و بحث تدوین الزامات و دستورالعمل های مورد نیاز جهت استفاده در مرحله طراحی خطوط جدید و یا اجرا در خطوط موجود هم در هر دو حوزه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران، در "طرح جامع مدیریت بحران و پدافند غیرعامل راه آهن شهری تهران" دیده شده است.
تکمیل نخستین ایستگاه مقاوم در مقابل حملات هسته ای، بیولوژیکی، شیمیایی
مقاوم بودن ایستگاه در مقابل برخورد مستقیم سلاح
وی ادامه می دهد: علاوه بر این موارد، اجرای یک نمونه پایلوت از پناهگاه های NBC (هسته ای، بیولوژیکی و شیمیایی ) در یکی از ایستگاه های متروی تهران از مدتها قبل درحال اجرا بوده که در صورت تأمین اعتبارات لازم در خلال یک الی دو سال آینده به بهره برداری خواهد رسید. این نخستین ایستگاه در نوع خود در کشور بوده که دانش ساخت آن درحال بومی شدن است و در صورت تکمیل، شبکه مترو می تواند با بهره گیری از این دانش، در سایر ایستگاه ها در تهران و یا سایر شهرهای دارای مترو باتوجه به نیازهای منطقه ای، کاربری چندگانه ایستگاه ها و تونل ها را توسعه داده و بهره برداری کند.
رحیم اف در مورد آمادگی ایستگاه ها در مقابله با حملات شیمیایی یا تشعشعات می افزاید: امکانات مورد نیاز جهت مقابله با مواردی مانند حملات شیمیایی یا میکروبی و حتی هسته ای درایستگاههای معروف به NBC (هسته ای، بیولوژیکی، شیمیایی ) فراهم می شوند. دانش فنی ساخت چنین ایستگاهی درحال بومی شدن بوده و یک نمونه ایستگاه با قابلیت استفاده بعنوان پناهگاه NBC مراحل پایانی ساخت را طی می کند. علاوه بر آن باتوجه به امکان ارتباطی خطوط مترو به مراکز درمانی و امدادی با تجهیز ویژه بخشهایی در آنها این توان را میتوان افزایش داد.
وی در مورد این ایستگاه می افزاید: نمونه درحال اجرای یک ایستگاه جامع NBC (هسته ای، بیولوژیکی، شیمیایی ) ظرفیت اسکان کوتاه مدت ۱۲۰۰۰ نفر و دراز مدت ۵۰۰۰ نفر را دارا می باشد. این نوع پناهگاه در مقابل حملات بیولوژیک، شیمیایی، آلودگی هسته ای و برخورد مستقیم سلاح های مرسوم مقاوم است. از خصوصیات بارز این پناهگاه سازه یکپارچه آن و وجود فیلترهای تصفیه هوا و ژنراتور برق و مخازن ذخیره آب آشامیدنی و سرویسهای بهداشتی و ذخیره سازی اقلام خوراکی، لوازم خواب و ملزومات پزشکی است.
رحیم اف ادامه می دهد: البته دقت داشته باشید که در مباحث پدافندی فقط ایستگاه مدنظر نیست؛ بلکه تونل هم مهم می باشد. مشخص است که باتوجه به نوع کاربری برای استفاده از این فضاها بعنوان پناهگاه در مواقع حملات و یا حوادث، باید امکانات اضافی در آنها دیده شود که این با اجرای الزامات و دستورالعمل های مدون چه در مرحله طراحی یا حتی بعد از ساخت، بدست می آید. البته همانطور که می بینیم در جنگ اوکراین شبکه مترو به عنوان اصلی ترین جان پناه مورد استفاده مردم قرار گرفته است. ذکر این نکته ضروریست که استفاده از امکانات شبکه مترو از هزینه اضافی و باردیگر برای ساخت پناهگاه که فقط در شرایط اضطراری استفاده می شود هم جلوگیری کرده و به سبب گستردگی شبکه در زیر زمین امکان جابجایی امن مردم هم فراهم می شود.
وی در پاسخ به این پرسش که پروتکل پدافندی استفاده از ایستگاه ها را در چه زمان هایی اعلام نموده و آیا تأمین امکانات اولیه همچون غذا و پتو، سرویس بهداشتی و... هم در نظرگرفته می شود؟ یا نه می گوید: هم اصول پدافند مدنظر است و هم دستورالعمل های مدیریت بحران و لازمه آن، توجه به الزاماتی است که باید از قبل در ایستگاه ها و تونل ها فراهم شده باشد. تمامی این مواردی هستند که در اسناد خروجی "طرح جامع مدیریت بحران و پدافند غیرعامل راه آهن شهری تهران" دیده شده است و در مواقع لزوم، ایستگاه اصطلاحا به کاربری مورد نظر "سوییچ کرده" و محل اسکان موقت می شود که همه امکانات مورد نیاز جهت اسکان تعداد مشخصی از افراد در یک مدت معین بدون احتیاج به امکانات بیرون تامین گردد. این ایستگاه ها دارای سیستم برق مستقل، مخازن آب آشامیدنی و سایر امکانات است و تأمین مایحتاج غذایی و انبار مواد غذایی و.... می بایست توسط شرکت بهره برداری مترو پیشبینی شود.
وی در مورد هزینه آماده سازی هر ایستگاه برپایه اصول پدافندی اظهار می کند: اجرای اصول پدافند غیرعامل و مدیریت بحران و ایجاد امکان کاربری چندگانه در هر ایستگاه به صورت متوسط حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد به هزینه ساخت اضافه می کند که این با توجه نوع کاربری مورد نیاز متفاوت خواهد بود.
رحیم اف در مورد مطالعات پدافند غیر عامل خطوط و ایستگاه های متروی جدیدالاحداث با تاکید بر ارزیابی وضعیت موجود از دیدگاه پدافند غیر عامل و تجزیه و تحلیل صدمه پذیری ها و تهدیدات متصور و ارزیابی ریسک می گوید: البته شرح خدمات پدافند غیر عامل در قرارداد خطوط جدیدالاحداث مترو به تائید سازمان پدافند غیر عامل کشور رسیده و ضمیمه قرارداد است.
منبع: betononline.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب