توسعه خطرناك بازارها
بتن آنلاین: آتش سوزی در بازار ایكی قاپی تبریز بار دیگر توجه افكار عمومی و مسئولان را به سمت ایمنی بازارهای سنتی معطوف كرد؛ بازارهایی كه تغییر كاربری، افزایش ترددها، فرسودگی بناها و تأسیسات، خیلی از آنها را به نقاطی بحرانی بدل كرده است. یك كارشناس ایمنی و حریق به تشریح نكات ایمنی در بازارها پرداخته است.
داود براتی درگفت وگو با ایسنا با اشاره به وقوع حادثه حریق در بازار ایكی قاپی تبریز اظهاركرد: برمبنای ضوابط، مقررات و استانداردهای ایمنی بعضی از اماكن بعنوان اماكن پرخطر محسوب می شوند و باید به آنها توجه ویژه ای شود كه همچون این اماكن بازارها هستند.
این كارشناس ایمنی وحریق درباره مواردی كه موجب می شود بازارها در زمره مراكز پرخطر محسوب شوند، اظهار داشت: از فاكتورهایی كه موجب می شود بازارها در دسته اماكن پرخطر قرار گیرند می توان به بار جمعیتی این مناطق اشاره نمود. از جانب دیگر اجناس و اقلامی كه در این مناطق وجود دارد می تواند بار سوختنی را در این محل ها افزایش دهد بدین سبب بازارها به دلیلهای بار جمعیتی و بار سوختنی بالا در دسته اماكن پر خطر قرار می گیرند.
وی با اشاره به اینكه می توان بازارها را به دو دسته قدیمی و جدید دسته بندی كرد، اظهاركرد: در این میان بازارهای قدیمی نیازمند توجه بیشتری هستند چونكه در ۳۰ سال قبل رویكرد به ایمنی بهتر شده است و هر چند كه همچنان ساخت و سازهای جدید تجاری با استانداردهای روز دنیا فاصله دارند اما كیفیت آنها ارتقای قابل توجهی پیدا كرده است. بازارهای قدیمی با عنایت به قدمت خود در سال های دور برای جمعیتی با تعداد بسیار كمتر ساخته شده اند اما هم اكنون در بازار ترددها بسیار بیشتر شده و به نسبت افزایش جمعیت، میزان اقلام و كالاهای درون این بازارها باز افزایش یافته است همین طور نوع محصولات باز از لحاظ خصوصیات فیزیكی و شیمیایی تغییركرده و ریسك حریق و حوادث به مراتب بیشتر شده است.
به گفته این كارشناس ایمنی وحریق، محل هایی در بازارها كه دارای مواد سوختنی بیشتر و ساختار ساختمانی قدیمی تر هستند مهم ترین كانون خطر محسوب می شوند.
براتی با تاكید براینكه باید به جانمایی بازارها توجه بیشتری شود اظهار داشت: جانمایی بازارها مسئله بسیار مهمی است كه به میزان لازم به آن توجه نشده است. هم اكنون جانمایی بیشتر بازارها مناسب نمی باشد و همین سوژه می تواند هنگام وقوع حادثه مدت زمان رسیدن نیروهای اتش نشانی به محل حادثه را افزایش دهد وموجب گسترش آتش سوزی وافزایش خسارات شود.
این كارشناس ایمنی افزود: در بازارهای كلانشهرها شاهدیم كه سراها از شمال، جنوب، شرق و غرب به سراهای دیگر راه دارند در حالیكه بعضی از این ساختمان ها در گذشته به یكدیگر راهی نداشته اند و با گذشت زمان برای افزایش فعالیت اقتصادی در این مناطق به یك متر از بازار رحم نشده است و حتی در بعضی از راهروها مشاهده می نماییم كه دكه و كیوسك ها درمحل مشاعات مستقر شده و واحدهای تجاری تشكیل داده اند. از طرفی جای تعجب است كه چطور همچنان اجازه ساخت و ساز و افزایش واحدهای تجاری در این محدوده ها داده می شود.
وی با اشاره به اینكه بی توجهی به جانمایی در بازار موجب افزایش ریسك وقوع حوادث در این بناها می شود، اظهار داشت: اگر آتش سوزی در ناحیه ای از بازار كه به سراهای دیگر راه دارد، رخ دهد به سرعت گسترش پیدا می كند بدین سبب باید ساخت و ساز در این مناطق به شكلی باشد كه اگر آتش سوزی در نقطه ای از آن رخ داد به مناطق دیگر گسترش پیدا نكند. حریق در خیلی از مواقع باز به همین علت توسعه می یابد چونكه ابتدا آتش به صورت افقی یك طبقه را در بر می گیرد سپس از مسیرهایی كه وجود دارد به طبقات و فضاهای دیگر گسترش پیدا می كرد.
این كارشناس ایمنی با اشاره به مسئله فرار یا تخلیه اضطراری هنگام وقوع حادثه اظهاركرد: هنگام وقوع حادثه افراد باید از محل حادثه تخلیه و نجات داده شوند بدین سبب باید در نظر بگیریم كه اگر حادثه ای در بازار تهران كه به صورت روزانه و شناور میلیون ها نفر در آن تردد می كنند، رخ دهد افراد می توانند از منطقه دارای ریسك خطر بموقع تخلیه و نجات داده شوند؟ با عنایت به گسترش دكه ها و كیوسك ها در مشاعات سراها متاسفانه این مهم مغفول واقع شده است و سبب تشدید حوادث و افزایش تلفات و خسارات جانی و مالی در زمان بروز حریق و حوادث خواهد شد. اگر حادثه ای در این منطقه اتفاق بیفتد دسترسی به محل حادثه با عنایت به ترافیك خیابان های اطراف آن و تراكم جمعیتش در زمان فرصت طلائی بسیار دشوار و غیرممكن خواهد بود.
وی با اشاره به اینكه بازار تهران هم اكنون در قلب شهر تهران قرار دارد، اظهار داشت: وقوع حادثه دراین منطقه ریسك بالایی دارد البته باید این ریسك را در هر دو نوع حوادث طبیعی و حوادث انسان ساز در نظر بگیریم و برای ایمنی بازارها با رویكرد منطقی و در نظر گرفتن تمامی ابعاد و زوایای آن طرح و برنامه داشته باشیم و برنامه ریزی نماییم تا در حداقل زمان اهداف حفاظت از بازارها تحقق یابد. در غیر اینصورت در صورت بروز حریق و حوادث در شرایط خاص هزینه های بسیار سنگینی را متحمل خواهیم شد.
براتی در ادامه به حوادث انسان ساز كه می تواند به بحران تبدیل گردد، اشاره و اظهاركرد: بحران صرفاً حوادث طبیعی نیست. در واقع اگر حادثه ای از كنترل بیرون رود و نیروهای محلی نتوانند بموقع نسبت به كنترل و مهار حادثه اقدام نمایند و برای جلوگیری یا كاهش خسارات آن از نیروهای دیگر كمك بگیرند حادثه وارد مرحله بحران می شود. این بحران ها می تواند به بحران در سطوح محلی، منطقه ای، شهری، ملی و بین المللی طبقه بندی شود. رعایت نكردن ایمنی در بازارها باز می تواند با بروز حوادث و حریق در سطح وسیع و دارای خسارات و تلفات سنگین به یك بحران تبدیل گردد.
این كارشناس ایمنی با اشاره به اینكه بافت بازار تهران فرسوده است و درصورت وقوع حادثه این بنا به شدت تخریب خواهدشد، اظهار داشت: زیرساخت های این بازار ازجمله لوله های گاز، آب و سیم كشی های برق اشكالات بسیار زیادی دارد و در این منطقه مؤلفه های ایمنی به درستی دیده نمی گردد. خیلی از تأسیسات بازار تهران بسیار قدیمی است و با استاندارد فاصله زیادی دارد كه یكی از دلیلهای فرسودگی این تأسیسات قدمت و دیگری فرونشست زمین است.
براتی افزود: این منطقه باید به امكانات تدافعی، امكانات مقابله با حریق و حوادث مثل وسایل اعلام حریق، اطفای حریق و… مجهز باشد و آموزش های لازم در مورد این ایمنی ها باز به افراد و كسبه نمایش شود در حالیكه این امكانات یا وجود ندارد یا بسیار ناقص است.
به گفته وی معابر دسترسی بازارها از نظر طرح هندسی راه و خصوصاً عرض معابر برای تردد خودرو های آتشنشانی مناسب نیستند چونكه این خودرو ها هنگام وقوع حادثه باید خودرا به سرعت به محل برسانند اما در بازار تهران به سبب وجود معابر باریك و كمتر از حد استاندارد آتش نشانان قادر نیستند بموقع به محل حادثه دسترسی پیدا كنند. در بازار مطابق استاندارد عرض راه دسترسی باید حداقل ۸ متر باشد اما در برخی از معابر بازارها عرض خیابان به دومتر نمی رسد.
وی با اشاره به ساختار فیزیكی بازار تهران باز اظهار داشت: ساختار بازار تهران و دیگر بازارها باید در برابرحوادثی همچون حریق، توسعه حریق، زلزله و... مقاوم باشد درحالی كه اینگونه نیست. بازارهایی كه شاید با عنایت به نوع ساختار خود بتوانند درحد یك یا نهایتاً دوطبقه فعالیت كنند با مجوز وتخلف های انجام شده از نظر عمودی و افقی توسعه پیداكرده است. بازارهای بزرگ تهران، تبریز و... مثل بادكنكی است كه از ظرفیت خود بیشتر پر شده و در شرف تركیدن است كه می تواند سبب به وجود آمدن خسارات و تلفات بسیاری شود.
این كارشناس ایمنی با اشاره به اینكه برای ایمن سازی این ساختمان ها می توان از دو چاره استفاده كرد، اظهاركرد: یكی از این چاره ها ایمن سازی این بازارها با حفظ شرایط كنونی است بدون اینكه معابر دسترسی و سایر مولفه های موثر به درستی در آن اصلاح گردد ودیگری این است كه ایمن سازی را از جهت های دیگری مثل زیست محیطی، ترافیك شهری و در تطبیق آن با فاكتورها و مولفه های ایمنی ببینیم. در این حالت كه منطقی بنظر می رسد و تجربه جهانی و استانداردها باز بر آن تاكید دارد قسمتی از بازارهای كلانشهرها را اصلاح و بعنوان بازارسنتی و میراث فرهنگی حفظ نماییم و سایر نقاط بازار باز تخریب و بازارهای مدرنی سپس آن در یكجانمایی اصولی ساخته و پرداخته شود.
وی درانتها با تاكید براینكه مسئولیت ایمنی بازارهای كلانشهرها را نمی توان فقط بر عهده آتشنشانی یا شهرداری دانست، اظهار داشت: بنظر می رسد كه توجه به مسئله ایمنی بازارها نیازمند یك عزم ملی و حاكمیتی است و باید از نهادهای بالادستی یعنی دولت و مجلس پیگیری شود.
منبع: بتن آنلاین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب