فراتر از پیوست!
لزوم مطالعات اجتماعی در پروژه های شهری
به گزارش بتن آنلاین شهر موجودیتی یكپارچه است، ولی شیوه سامان یافتن دانش در جهان امروز سبب شده است كه هر رشته ای خویش را متولی بخشی از شهر بداند و این چنین به تكه تكه شدن شهر دامن بزند.
تجربه من بعنوان یك پژوهشگر در حوزه شهر هم موید این مسئله است. بعنوان مثال، من و همكارانم در پروژه ای در مورد گردشگری محله های شهری ابعاد مختلف گردشگری، تاریخی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، معماری و شهرسازی را در یك محله مورد مطالعه قرار داده ایم. حال، چالش بزرگ ما پیوند این مطالعات با یكدیگر است. آنچه بر من در خلال این تجربه كاری مسجل شده آن است كه هر متخصصی بایستی بپذیرد كه دانش اش در مورد شهر بدون دانش متخصصان دیگر ناقص است و در عرصه واقعیت، پذیرش و تعهد نسبت به این نقصان آسان نیست. بخش زیادی از فرصت ما در حوزه پژوهش شهری صرف آن می گردد كه دیدگاه های برآمده از تخصص های مختلف را آن چنان با یكدیگر تركیب نماییم كه شهر را تكه تكه نبینیم و باید اعتراف كنم كه همیشه هم موفق نبوده ایم. با این وجود، اذعان این نكته مهم می باشد كه جامعه شناسی در جامعه ما سهم چندانی در پاره پاره ساختن موجودیت یكپارچه شهر نداشته است.
من جامعه شناسی می خوانم و در بین تخصص هایی كه صحبت آنرا كردم بیشتر از همه مجازم كه در مورد جامعه شناسی صحبت كنم. در بدنه مدیریتی جامعه ما، جامعه شناسان نه نقش چندانی داشته اند و نه دارند. مطالعات جامعه شناسی پروژه های شهری محدود به مطالعه سن، جنس و سواد است و مطالعه مفاهیم اثرگذاری همچون اعتماد اجتماعی، مشاركت اجتماعی، هویت اجتماعی و قس علی هذا اساساً در این پروژه ها محلی از اعراب ندارد. با این وجود، چند سالی است كه مطالعات اجتماعی در چارچوب پیوست اجتماعی-فرهنگی مورد تاكید بیشتری قرار گرفته است. تأكیدی كه چندان نمی توان آنرا جدی گرفت.
لزوم پیوست اجتماعی-فرهنگی پروژه ها ناشی از نگاهی است كه درك عمیق مسائل اجتماعی و فرهنگی را راهكار موفقیت پروژه ها می داند. با این وجود، پیوست اجتماعی-فرهنگی تا مرحله تحقق راه دشواری را پیش رو دارد. انجام این پروژه ها عمدتاً نیازمند مجموعه تخصص های علوم اجتماعی است، با این وجود درصد زیادی از شركت های مهندسی مشاور در تیم خود فاقد مشاوران متخصص در حوزه علوم اجتماعی هستند. افزون بر این، خیلی از مشاوران به ضرورت بررسی عمیق ابعاد اجتماعی و فرهنگی پروژه ها اعتقادی ندارند. از جانب دیگر، تعهد به نتایج پیوست اجتماعی-فرهنگی در شرایط كنونی مدیریت شهری اگر غیرممكن نباشد حتماً و حتماً بسیار پیچیده و دشوار است؛ چراكه در این روند مدیریتی ابتدا پروژه ها تعریف می شوند و بعد از شروع پروژه بخش مطالعات پیوست اجتماعی_فرهنگی هم آغاز می گردد. این روند به معنای آن است كه اگر نتایج پیوست منفی باشد توقف پروژه ضروری می باشد.
در نهایت، این گونه به نظر می آید كه نیاز است شیوه تعریف لزوم مطالعات اجتماعی پروژه های شهری به نحوی صورت گیرد كه مطالعات نه بعنوان یك پیوست بلكه بعنوان بخشی اصلی در پژوهش در نظر گرفته شود. در چنین شرایطی مطالعات اجتماعی همسنگ با مطالعات سایر تخصص ها پیش می رود و به علت برابری قدرت بوجود آمده امكان بیشتری برای تولید یك لنز واحد برای مشاهده و تحلیل شهر فراهم می آورد.
یادداشت از: مهری شاهزیدی، پژوهشگر جهاد دانشگاهی واحد اصفهان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب